Pytanie

W naszym domu kultury organizujemy spotkania okolicznościowe, najczęściej z okazji Wigilii Bożego Narodzenia. Zwykle są to spotkania dla pracowników i współpracowników (zleceniobiorców), ale czasem zapraszamy też dzieci tych osób. W trakcie spotkania serwowany jest skromny tradycyjny posiłek, przy okazji wręczamy także paczki świąteczne i talony na zakup artykułów spożywczych. Przy czym te świadczenia rzeczowe, tj. paczki i talony, przyznajemy w zależności od wysokości dochodu danego pracownika.
W takiej sytuacji po stronie pracowników powstaje przychód, ale czy można wskazać sytuację, gdy świadczeń tych nie trzeba będzie opodatkowywać?

Udział pracowników w spotkaniach integracyjnych i okolicznościowych co do zasady powoduje powstanie przychodu, jeśli można przyporządkować wartość świadczenia konkretnej osobie. Natomiast wartość wspomnianych w pytaniu świadczeń rzeczowych jest objęta zwolnieniem od podatku, jeśli zostaną spełnione wymagane przepisami warunki.

Wyjaśnienie

Świadczenia rzeczowe — paczki i talony

Z pytania nie wynika, z jakiego źródła dom kultury finansuje wymienione świadczenia, a ma to znaczenie dla możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego od podatku. Przypominam, że wolna od podatku jest wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, dalej: ZFŚS (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej: updof):

  • rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych,
  • sfinansowanych w całości m.in. ze środków ZFŚS,
  • łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł.

Co istotne, rzeczowymi świadczeniami nie
są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi. Tego rodzaju świadczenia są opodatkowane. Świadczenia w postaci talonów dom kultury powinien opodatkować w całości, niezależnie od tego, kto otrzyma taki talon, jakiej wartości i z jakich środków będzie on sfinansowany. Natomiast paczki świąteczne są wolne od podatku, jeśli:

  • otrzymają je pracownicy — zwolnienie nie dotyczy więc zleceniobiorców,
  • zostaną sfinansowane ze środków ZFŚS — nie musi to być jednak finansowanie całości świadczenia, ważne, aby część sfinansowana przez pracodawcę pochodziła ze środków ZFŚS, a nie obrotowych (jeśli więc dom kultury ma zamiar sfinansować wartość paczki w 70%, wówczas całość tego dofinansowania musi pochodzić z ZFŚS — jeśli część z tych 70% będzie pochodziła ze środków obrotowych, zwolnienie nie ma zastosowania),
  • wartość świadczenia nie może przekroczyć 380 zł — chodzi jednak o limit w roku podatkowym, a nie wartość jednej paczki. Trzeba więc pilnować, jaką wartość świadczeń z ZFŚS pracownik otrzymał w ciągu roku; nadwyżka ponad ten limit podlega opodatkowaniu.

Wynika z tego, że paczki otrzymane przez zleceniobiorców, a także paczki sfinansowane z innych źródeł niż ZFŚS (niezależnie od tego, kto je otrzyma), podlegają opodatkowaniu.

Udział w imprezie okolicznościowej

Udział w imprezie wigilijnej, sylwestrowej lub innej podobnej, ma zwykle charakter imprezy integracyjnej. Jeśli dom kultury tworzy fundusz socjalny, pojawia się pytanie, czy można z tego źródła sfinansować spotkanie wigilijne (sylwestrowe), czyli imprezę integracyjną. Moim zdaniem, trudno będzie uzasadnić, że tego typu spotkanie ma charakter socjalny. Jak wynika z art. 2 pkt 1 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej: ustawa o ZFŚS), działalność socjalna to:

  • usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego,
  • udzielanie pomocy materialnej — rzeczowej lub finansowej, a także
  • zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

Trudno więc uznać, że spotkanie integracyjne mające na celu głównie poprawienie atmosfery w pracy, może być kwalifikowane jako działalność socjalna. Trzeba też pamiętać, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z ZFŚS uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z tego funduszu. Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z ZFŚS oraz zasady przeznaczania środków na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej dom kultury powinien określić w regulaminie (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o ZFŚS).

Jednak niekiedy pojawiają się opinie, że jednak tego typu imprezy mogą być finansowane z ZFŚS.

Z orzecznictwa

Przepis art. 8 ust. 1 [ustawy o ZFŚS] nie odnosi się do całości działalności socjalnej w rozumieniu art. 2 pkt 1 [ustawy o ZFŚS], a jedynie do ulgowych świadczeń i usług. Regulamin może przewidywać wydatkowanie środków funduszu na inne cele mieszczące się w ramach działalności socjalnej oraz ustalać inne zasady korzystania z tych świadczeń, np. powszechnej dostępności na równych zasadach w zakresie imprez integracyjnych.

Wyrok SN z 23 października 2008 r., sygn. akt II PK 74/08

Trzeba jednak założyć, że spotkania wigilijne (sylwestrowe, noworoczne itp.) należałoby finansować ze środków obrotowych, a nie z funduszu socjalnego. W takiej sytuacji, udział w takiej imprezie powoduje powstanie przychodu po stronie pracownika. Jak stwierdził jeden z organów podatkowych, wzięcie udziału przez pracownika w spotkaniu integracyjnym lub okolicznościowym zorganizowanym i w całości sfinansowanym przez pracodawcę jest równoznaczne z otrzymaniem przez niego nieodpłatnego świadczenia.

Z interpretacji podatkowej

Nieistotne jest (…), co i ile dana osoba skonsumuje, czy i z jakich atrakcji skorzysta, gdyż koszty zakupu poszczególnych postawionych do dyspozycji świadczeń ponoszone będą niezależnie od tego, czy uprawnione osoby skorzystają z nich w pełnym zakresie, czy też nie. Istotnym dla celów podatkowych jest to, że osoby te skorzystały z możliwości udziału w spotkaniu integracyjnym lub okolicznościowym zaoferowanym im przez pracodawcę. Samo uczestnictwo pracownika w organizowanym spotkaniu, którego koszty pokrywa w całości pracodawca, posiada konkretny wymiar finansowy.

Interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 27 września 2012 r. sygn. IPPB2/415-664/12-2/AK

Kiedy nie ustala się przychodu?

Może jednak okazać się, że przychód z tytułu udziału w spotkaniu integracyjnym (okolicznościowym) nie powstanie u pracownika.
Tak będzie w przypadku spotkań o charakterze otwartym. Warto pamiętać, że w takiej sytuacji trudno będzie przyporządkować danej osobie konkretną wartość przychodu, a to właśnie jest podstawowym warunkiem opodatkowania.

Z interpretacji podatkowej

Jedynie w sytuacji, gdy spotkania będą miały charakter otwarty, tzn. że każdy, kto zechce może w nich wziąć udział (a więc np. nie tylko pracownicy Wnioskodawcy, członkowie ich rodzin, ale również osoby postronne), to tylko wówczas nie ma podstaw do ustalenia przychodu u poszczególnych uczestników. Ze świadczeń oferowanych na spotkaniach mogą bowiem korzystać osoby, które w żaden sposób nie są określone. Na dzień spotkania nie można w takiej sytuacji jednoznacznie ustalić grona osób uczestniczących w danym spotkaniu, a tym samym w sposób skonkretyzowany wskazać wysokości przychodu przypadającego na jedną osobę, z wszelkimi dalszymi konsekwencjami tych okoliczności.

Interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 kwietnia 2012 r. sygn. IBPBII/1/415-118/12/BD

Podstawy prawne

  • Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fi zycznych (tekst jedn. Dz.U. z 3 kwietnia 2012 r. poz. 361; ost. zm. Dz.U. z 6 lipca 2012 r. poz. 769)
  • Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. Dz.U. z 28 maja 2012 r. poz. 592; ost. zm. Dz.U. z 8 sierpnia 2012 r. poz. 908)