Pytanie

Z uwagi na różne dni i godziny pracy nowego pracownika dyrektor instytucji ma zamiar wprowadzić równoważny system pracy.
Pozostaje pytanie, co z pracą w niedzielę takiego pracownika. Większość niedziel byłaby dla niego wolna, czyli byłby to obowiązkowy dzień wolny od pracy, ale raz na jakiś czas w niedzielę konieczne będzie zaplanowanie mu pracy.

  • Czy w takim przypadku można zaplanować w harmonogramie czasu pracy tego pracownika niektóre niedziele jako robocze, czy też należy je traktować jako pracę w godzinach nadliczbowych?
  • Jak w tym przypadku traktować zasadę, że pracy w nadgodzinach nie można planować?

Z pytania wynika, że nowy pracownik instytucji będzie wykonywał pracę w różnych dniach tygodnia i w różnych godzinach. Równoważny system czasu pracy wybrano więc dla niego prawidłowo. Nawet jeśli tylko w niektóre dni praca pracownika ma być dłuższa od 8 godzin, to dla jej poprawnego wprowadzenia konieczne jest objęcie go równoważnym systemem czasu pracy (art. 135 § 1 Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dalej: kp).

Wyjaśnienie

Dyrektor instytucji kultury może zobowiązać pracownika do pracy w niedzielę bez względu na liczbę niedziel, które ma on przepracować w okresie rozliczeniowym (art. 15110 pkt 9 lit. h kp w związku z art. 26e Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej). Może to zrobić także bez względu na system czasu pracy, jakim objęty jest pracownik, który świadczy pracę w niedzielę.
Pamiętać wówczas należy tylko o tym, aby udzielić pracownikowi innego dnia wolnego w ciągu 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po pracującej niedzieli.
Jedynie w przypadku, gdy nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę w tym terminie, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie niemożliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie — dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 § 1 pkt 1 kp, za każdą godzinę pracy w niedzielę (art. 15111 § 1‒2 kp). Poza tym praca w niedziele traktowana jest dla pracownika jak w każdy inny dzień roboczy wynikający z rozkładu czasu pracy.

Zwracam uwagę, że nie jest poprawne rozliczanie pracy w niedzielę w ramach pracy w godzinach nadliczbowych, jeśli praca ta była zaplanowana, czyli wynikała z rozkładu czasu pracy.

Tylko przyczyny nagłe, nieprzewidziane wynikające z konieczności prowadzenia akcji ratowniczej lub szczególnych potrzeb pracodawcy usprawiedliwiają pracę w niedzielę w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 1 kp).

Podstawa prawna

  • Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 4 listopada 2014 r. poz. 1502; ost. zm. Dz.U. z 27 listopada 2014 r. poz. 1662)
  • Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 16 kwietnia 2012 r. poz. 406; ost. zm. Dz.U. z 10 marca 2015 r. poz. 337)

Więcej informacji na temat czasu pracy można znaleźć w naszej publikacji „Czas pracy w instytucjach kultury. Praktyczny przewodnik po przepisach”.