Pytanie

Biblioteka otrzymała w darowiźnie kolekcję filmów na nośniku DVD do zbiorów bibliotecznych. Na większości z nich widnieje napis «Wszelkie prawa producenta wideofonicznego oraz prawa do nagrań zastrzeżone: powielanie, wynajmowanie, wypożyczanie i odtwarzanie bez zezwolenia zabronione». Jak to rozumieć? Czy taki napis na płycie zabrania wypożyczania tych nośników w bibliotece publicznej?

Biblioteka, oprócz książek, może posiadać w swoich zbiorach dokumenty audiowizualne, czyli m.in. filmy utrwalone na różnych nośnikach, w tym na płytach DVD (art. 5 Ustawy z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, dalej: ustawa o bibliotekach). Skoro filmy na DVD zaliczono do materiałów bibliotecznych, to możliwość ich wypożyczania w bibliotece nie powinna budzić wątpliwości.

Wyjaśnienie

Wypożyczanie materiałów audiowizualnych może mieć charakter (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o bibliotekach):

  • bezpłatny,
  • płatny.

W przypadku gdy biblioteka wypożycza bezpłatnie nośniki DVD, moim zdaniem zastosowanie ma instytucja tzw. dozwolonego użytku. Na jej podstawie biblioteka może udostępniać nieodpłatnie, w zakresie swoich zadań statutowych, egzemplarze utworów już rozpowszechnionych (art. 28 Ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Jest to tzw. licencja ustawowa, która oznacza, że biblioteka nie musi uzyskiwać dodatkowej zgody od autora czy wydawcy na udostępnianie utworów ze swoich zbiorów. Zasada ta dotyczy zarówno książek, jak i płyt DVD.

Moim zdaniem zacytowany w pytaniu zapis znajdujący się na płytach DVD nie ma znaczenia dla obowiązywania i ważności ustawowej licencji, jaką biblioteka uzyskała w ramach instytucji dozwolonego użytku publicznego. Wymienione czynności związane z powielaniem, odtwarzaniem czy wypożyczaniem, w mojej ocenie, dotyczą jedynie takich przejawów działalności, które wiążą się z uzyskiwaniem dochodów z tego tytułu, np. wypożyczanie filmów przez komercyjną wypożyczalnię.

Natomiast z ostrożnością należy podejść do takich egzemplarzy nośników, które zostały oznaczone jako przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego — z wyraźnie umieszczoną na nich informacją tej treści. W takim przypadku, jak również przypadku gdy biblioteka wypożycza filmy DVD odpłatnie, dla ostrożności warto korzystać wyłącznie z nośników zaopatrzonych w licencję producenta uprawniającą do wypożyczania lub uzyskanie tej licencji w przypadku korzystania z nośników przeznaczonych do użytku prywatnego.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. nr 90, poz. 631; ost. zm. Dz.U. z 2010 r. nr 152, poz. 1016)
  • Ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (tekst jedn. Dz.U. z 12 czerwca 2012 r. poz. 642; ost. zm. Dz.U. z 23 lipca 2013 r. poz. 829)