Pytanie

Czy dyrektor gminnego domu kultury (GDK) może zatrudnić swoją siostrę na umowę o pracę na stanowisko instruktora ds. organizacji imprez?

Moim zdaniem dyrektor GDK może zawrzeć taką umowę. Sytuacja ta nie podlega bowiem pod ograniczenie określone np. w Ustawie z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa o pracownikach samorządowych), która nie dotyczy instytucji kultury i jej pracowników.

Wyjaśnienie

Z art. 2 ustawy o pracownikach samorządowych wynika, że jej przepisy stosuje się do pracowników samorządowych zatrudnionych w:

  • urzędach marszałkowskich oraz wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych;
  • starostwach powiatowych oraz powiatowych jednostkach organizacyjnych;
  • urzędach gmin, jednostkach pomocniczych gmin, gminnych jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych;
  • biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządowych zakładów budżetowych utworzonych przez te związki;
  • biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego.

A zatem w tym wykazie nie ma ani państwowych, ani samorządowych instytucji kultury.

Małżonkowie oraz osoby pozostające ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie lub powinowactwa pierwszego stopnia oraz w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli nie mogą być zatrudnieni w wymienionych jednostkach, jeżeli powstałby między tymi osobami stosunek bezpośredniej podległości służbowej (art. 26 ustawy o pracownikach samorządowych).

Oznacza to, że w tym przypadku wyłączenie to nie ma zastosowania.

Dyrektor instytucji kultury zarządza tą instytucją i reprezentuje ją na zewnątrz (art. 17 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, dalej: ustawa o działalności kulturalnej).

On też określa organizację wewnętrzną instytucji kultury w regulaminie organizacyjnym, po zasięgnięciu opinii organizatora oraz opinii działających w niej organizacji związkowych i stowarzyszeń twórców (art. 13 ust. 3 ustawy o działalności kulturalnej). Jeśli zaś chodzi o zatrudnianie w instytucjach kultury, przepisy art. 26a‒26e ustawy o działalności kulturalnej nie wskazują, że dyrektor GDK nie może podjąć takiej decyzji.

Jeśli więc takie stanowisko jest ujęte w regulaminie organizacyjnym obowiązującym w GDK, to nie ma prawnych ograniczeń, aby zatrudnić siostrę dyrektora.

Problemem mogą być natomiast kwestie etyczne, ewentualnie treść obowiązującego w GDK kodeksu etyki, którego treści jednak nie regulują przepisy prawa.

Może to być przedmiotem ewentualnych wątpliwości w tym zakresie.

O tym, jak uniknąć oskarżenia o brak subiektywnej oceny i zarzutów faworyzowania w pracy bliskiej osoby, przeczytają Państwo w poradzie „Przyjaźń szefa z pracownikiem instytucji kultury” opublikowanej w styczniowym Poradniku Instytucji Kultury z 2013 r.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. Dz.U. z 24 czerwca 2016 r. poz. 902; ost. zm. Dz.U. z 11 stycznia 2017 r. poz. 60)
  • Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 28 kwietnia 2017 r. poz. 862)