Pytanie

Dyrekcja instytucji kultury chciałaby przeprowadzić dodatkowe badania w formie testów diagnostycznych na obecność przeciwciał SARS-CoV-2 u jej pracowników, w szczególności osób mających na swoim stanowisku kontakt z klientami (bibliotekarze, instruktorzy, kasjerzy, pracownicy muzeum). Uważamy, że takie działanie profilaktyczne (oprócz szeregu innych zastosowanych standardowych środków ochrony jak stosowanie płynów do dezynfekcji, maseczek, zachowanie odległości między stanowiskami) może zmniejszyć potencjalne ryzyko epidemiologiczne związane z koronawirusem oraz dodatkowo zabezpieczyć ośrodek kultury przed ewentualnymi roszczeniami ze strony pracowników i użytkowników. Badania miałyby być przeprowadzone za zgodą i wyłącznie dla chętnych pracowników.
Czy konieczna jest zgoda inspekcji sanitarnej na takie dodatkowe badania i w jakiej sytuacji pracodawca może poznać wyniki?

Procedura przeprowadzenia badań nie jest wcale prosta, a poznanie przez pracodawcę wyników przetestowanych pracowników jest utrudnione przede wszystkim ze względu na przepisy o ochronie danych osobowych.

Wyjaśnienie

W pierwszej kolejności trzeba pamiętać, że dane dotyczące zdrowia należą do danych osobowych wrażliwych, które podlegają szczególnej ochronie. Jak wynika z art. 9 ust. 1 RODO, zabrania się przetwarzania danych osobowych ujawniających m.in. dane dotyczących zdrowia. W sytuacji przedstawionej w pytaniu nie zachodzą okoliczności uzasadniające przetwarzanie takich danych, które wymienia art. 9 ust. 2 RODO.

Pracodawca żąda od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących (art. 221 § 1 Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dalej: kp):

  • imię (imiona) i nazwisko;
  • datę urodzenia;
  • dane kontaktowe wskazane przez taką osobę;
  • wykształcenie;
  • kwalifikacje zawodowe;
  • przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

A od pracownika żąda podania dodatkowo danych osobowych obejmujących:

  • adres zamieszkania;
  • numer PESEL, a w przypadku jego braku — rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość;
  • inne dane osobowe pracownika, a także dane osobowe dzieci pracownika i innych członków jego najbliższej rodziny, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień przewidzianych w prawie pracy;
  • wykształcenie i przebieg dotychczasowego zatrudnienia, jeżeli nie istniała podstawa do ich żądania od osoby ubiegającej się o zatrudnienie;
  • numer rachunku płatniczego, jeżeli pracownik nie złożył wniosku o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych.

Nie ma tu więc danych dotyczących zdrowia. Oznacza to, że pracodawca — zlecając badania pracowników na obecność przeciwciał koronawirusa — nie ma prawa domagać się wyników badań bez zgody pracownika. Jednak taką podstawą może być decyzja organów sanitarnych.

Jak wynika z art. 8a ust. 5 Ustawy z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Główny Inspektor Sanitarny lub działający z jego upoważnienia inny organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej może wydawać m.in. osobom prawnym i pracodawcom decyzje nakładające obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych oraz żądać od nich informacji w tym zakresie, w przypadku stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo w razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby zakaźnej, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności wystąpienia choroby szczególnie niebezpiecznej lub wysoce zakaźnej, o których mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Pracodawca może więc przeprowadzać testy i zapoznawać się z ich wynikami, jeśli otrzyma w tej sprawie decyzję organów inspekcji sanitarnej.

Podstawa prawna

  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. Urz. UE L z 4 maja 2016 r. nr 119, s. 1; ost. zm. Dz. Urz. UE L z 23 maja 2018 r. nr 127, s. 2)
  • Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 5 czerwca 2019 r. poz. 1040; ost. zm. Dz.U. z 8 sierpnia 2019 r. poz. 1495)
  • Ustawa z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn. Dz.U. z 11 stycznia 2019 r. poz. 59; ost. zm, Dz.U. z 31 marca 2020 r. poz. 567)