Pytanie

Czy miejska biblioteka publiczna w ramach działalności kulturalnej może wydać monetę okolicznościową z okazji 50-lecia odzyskania praw miejskich przez miejscowość, w której się znajduje i czy w związku z tym może ją sprzedawać z niewielkim zyskiem? Zysk zostanie przeznaczony na działalność statutową. Nie jesteśmy podatnikami VAT, nie posiadamy kasy fiskalnej i w związku z tym, jakie będzie to miało skutki podatkowe dla naszej instytucji?

Instytucja kultury nie może wydać — wyemitować monety okolicznościowej, ponieważ prawo emisji monet w Polsce należy wyłącznie do Narodowego Banku Polskiego. Chcąc „wydać” monetę okolicznościową, trzeba zgłosić taką inicjatywę na piśmie do Prezesa NBP. Instytucja kultury może natomiast wydawać — niebędące monetami — medale lub żetony i sprzedawać je z niewielkim zyskiem.
Jeśli dochód z tej sprzedaży biblioteka przeznaczy na statutową działalność kulturalną, wówczas skorzysta z przedmiotowego zwolnienia od podatku dochodowego. Natomiast obowiązek stosowania kasy rejestrującej wystąpi po spełnieniu określonych przepisami warunków.

Wyjaśnienie

Przychodami instytucji kultury są przychody z prowadzonej działalności, w tym m.in. ze sprzedaży składników majątku ruchomego (art. 28 ust. 2 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, dalej: ustawa o działalności kulturalnej).

W sytuacji przedstawionej w pytaniu nie ma możliwości wydania, a właściwie emisji monety okolicznościowej. Trzeba bowiem pamiętać, że wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej przysługuje NBP (art. 4 Ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim, dalej: ustawa o NBP).

Znakami pieniężnymi w RP są banknoty i monety, opiewające na złote i grosze, natomiast znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze RP (art. 31 i 32 ustawy o NBP). Jeśli instytucja kultury chciałaby mieć udział w emisji monety okolicznościowej (kolekcjonerskiej), może wystąpić jedynie w roli inicjatora.

Wówczas powinna złożyć pisemną informację do Prezesa NBP wyjaśniającą i uzasadniającą swoją inicjatywę. Emitentem, po zatwierdzeniu pomysłu, będzie NBP. Inicjator nie ma jednak nawet wpływu na wizerunek emitowanej monety. Oznacza to, że inne podmioty niż NBP nie mają prawa emitować monet rozumianych jako znaki pieniężne opiewające na złote i grosze.

Natomiast nie ma przeszkód, aby instytucja kultury wydawała inne przedmioty mające na celu upamiętnienie jakiegoś wydarzenia. Jednak lepiej nie określać ich jako monety. Mogą to być np. medale, żetony itp. Chcąc wydać taki medal (żeton), wystarczy zawrzeć umowę z mennicą, która wykona taki przedmiot w określonej postaci i liczbie.

Co do podatków, jeśli instytucja uzyska dochód ze sprzedaży składników majątku ruchomego i przeznaczy go na swoją statutową działalność kulturalną, dochód w tej części będzie wolny od podatku dochodowego (art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych).

Jeśli zaś chodzi o obowiązek zainstalowania kasy rejestrującej, w tym przypadku istotna będzie wysokość obrotu z działalności określonej w art. 111 ust. 1 Ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tj. ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Jak wynika z § 3 ust. 1 pkt 1 obowiązującego od 1 stycznia 2013 r. Rozporządzenia Ministra Finansów z 29 listopada 2012 r. w sprawie kas rejestrujących, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania za pomocą tych kas w danym roku podatkowym (w 2013 r.), nie później jednak niż do 31 grudnia 2014 r., podatników, u których kwota obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł.

Jeśli instytucja rozpoczęła w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz wspomnianych wyżej osób, zwolnienie stosuje się, o ile kwota obrotu z tego tytułu nie przekroczyła, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym, kwoty 20 000 zł.

Warto dodać, że zwolnienie to traci moc po upływie 2 miesięcy następujących po miesiącu, w którym instytucja przekroczyła obrót realizowany na rzecz wymienionych osób w kwocie 20 000 zł.

Podstawy prawne

  • Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 16 kwietnia 2012 r. poz. 406)
  • Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. nr 1, poz. 2; ost. zm. Dz.U. z 26 lipca 2012 r. poz. 855)
  • Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397; ost. zm. Dz.U. z 31 grudnia 2012 r. poz. 1540)
  • Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 9 stycznia 2013 r. poz. 35)
  • Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 11 grudnia 2012 r. poz. 1382)