Pytanie

Czy dyrektor biblioteki może być członkiem komisji wyborczej w wyborach na Prezydenta Rzeczypospolitej?

Zasadniczo prawo wyborcze nie zastrzega, aby z uwagi na pełnioną funkcję dyrektor instytucji kultury (a także każdy inny jej pracownik) nie mógł być członkiem komisji wyborczej. Dotyczą go natomiast wyłączenia przewidziane dla wszystkich kandydatów na członka komisji wyborczej.

Wyjaśnienie

Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej przeprowadzają (art. 294 § 1 Ustawy z 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy, dalej: kw):

  • Państwowa Komisja Wyborcza (PKW),
  • okręgowe komisje wyborcze,
  • obwodowe komisje wyborcze.

Jak wynika z kalendarza wyborczego tegorocznych wyborów prezydenckich, do 18 kwietnia 2025 r. ma się odbyć:

  • podanie do publicznej wiadomości informacji o numerach i granicach obwodów głosowania oraz o siedzibach obwodowych komisji wyborczych, w tym o lokalach przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, a także o możliwości głosowania korespondencyjnego i głosowania przez pełnomocnika;
  • zgłaszanie przez kapitanów statków wniosków o utworzenie obwodów głosowania na polskich statkach morskich;
  • zgłaszanie kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych.

Osoba będąca kandydatem na członka obwodowej komisji wyborczej (art. 182 § 4 kw):

  • musi mieć ukończone 18 lat najpóźniej w dniu dokonania zgłoszenia,
  • może zostać zgłoszona do komisji na obszarze województwa, w którym stale zamieszkuje.

Członkiem komisji wyborczej nie może być osoba pozbawiona czynnego prawa wyborczego, czyli prawa wybierania, tzn. (art. 10 § 2 kw):

  1. pozbawiona praw:
    • publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
    • wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu oraz
  2. ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.

Jak wynika z informacji udostępnionych przez PKW, kandydatem do składu obwodowej komisji wyborczej nie może być:

  • kandydat w wyborach,
  • pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego,
  • pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego,
  • komisarz wyborczy,
  • urzędnik wyborczy,
  • mąż zaufania,
  • obserwator społeczny,
  • osoba będąca w stosunku do kandydata w wyborach: małżonkiem, wstępnym, zstępnym, rodzeństwem, małżonkiem zstępnego, wstępnego lub przysposobionego, osobą pozostającą w stosunku przysposobienia — jeżeli kandydat kandyduje w okręgu wyborczym, dla którego właściwa jest dana komisja,
  • pełnomocnik w komisji właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania w jej imieniu.

Podstawa prawna

Ustawa z 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (tekst jedn. Dz.U. z 7 listopada 2023 r. poz. 2408; ost. zm. Dz.U. z 23 grudnia 2024 r. poz. 1907)