Pytanie

W dużej bibliotece publicznej działa wydawnictwo. W ciągu roku biblioteka pozyskuje środki na druk czasopism oraz książek o tematyce branżowej i nie tylko. Ze statutu biblioteki wynika, że wpływy z opłat pobieranych przez bibliotekę za usługi i wydawnictwa są dochodami własnymi.
Z kolei w polityce rachunkowości instytucji zapisano, że produkty gotowe (wydawnictwa własne) wycenia się według cen nabycia netto lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy, tj. z uwzględnieniem odchyleń od cen ewidencyjnych i pomniejszonych o odpisy aktualizujące. Natomiast odpisy aktualizujące tworzy się w połowie ich wartości, gdy nie wykazują ruchu przez rok, a w pełnej wysokości na wydawnictwa niewykazujące ruchu przez ponad 2 lata.
Czy biblioteka może sprzedawać wydawane publikacje i czy może na tym dodatkowo zarabiać?
Jaką wartość należy przyjąć, wyceniając do bilansu niesprzedane publikacje, które pozostały w magazynie biblioteki?
Czy po dokonaniu odpisów aktualizujących wartość publikacji ulega zmniejszeniu?

Jeśli statut biblioteki przewiduje prowadzenie działalności wydawniczej i osiąganie z niej przychodów, to instytucja może taką działalność prowadzić. Do zadań bibliotek może bowiem należeć prowadzenie działalności wydawniczej (art. 4 ust. 2 Ustawy z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach). Instytucja kultury ma obowiązek wycenić na koniec roku obrotowego składniki swojego majątku, do których należą także towary.

Wyjaśnienie

Jeśli biblioteka prowadzi działalność wydawniczą, powinna dokonać kalkulacji i określić cenę sprzedaży poszczególnych wydawnictw. Cena ta może być wyższa niż koszty ponoszone na ich wydanie, a zatem może przynosić zysk. Ważne, aby był on przeznaczony na działalność kulturalną.

Rzeczowe składniki aktywów obrotowych, czyli m.in. zapasy, wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy (art. 28 ust. 1 pkt 6 Ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, dalej: ustawa o rachunkowości). Za cenę sprzedaży netto składnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez VAT i akcyzy, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i jej zrealizowaniem (art. 28 ust. 5 ustawy o rachunkowości). Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny sprzedaży netto danego składnika aktywów, to w inny sposób należy określić jego wartość godziwą na dzień bilansowy. Na koszty wytworzenia publikacji składa się wartość materiałów zużytych do ich powstania oraz koszty związane z ich pozyskaniem i przetworzeniem, honoraria autorskie, koszty redakcji, korekty, przygotowania do druku i usług drukarni. Poza tym w koszcie wytworzenia publikacji biblioteka powinna ująć także inne składowe, które wpłynęły na ostateczny koszt publikacji (np. koszty transportu, magazynowania publikacji).

Odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych dokonane w związku z utratą ich wartości oraz wynikające z wyceny według cen sprzedaży netto (zamiast według cen nabycia albo zakupu, albo kosztów wytworzenia) zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych (art. 34 ust. 5 ustawy o rachunkowości). Obniżenie wartości towarów poniżej ceny zakupu lub nabycia i utworzenie odpisu aktualizującego w księgach rachunkowych można ująć zapisem:

  • Wn 761 „Pozostałe koszty operacyjne”,
  • Ma 347 „Odchylenia z tytułu aktualizacji wartości zapasów towarów”.

Utworzony odpis aktualizujący koryguje w bilansie wartość bilansową zapasów.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (tekst jedn. Dz.U. z 22 listopada 2022 r. poz. 2393)
  • Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 16 stycznia 2023 r. poz. 120; ost. zm. Dz.U. z 23 kwietnia 2024 r. poz. 619)