Pytanie

W ramach realizacji projektu teatr podpisał z osobami fizycznymi — muzykami — nieprowadzącymi działalności gospodarczej umowy o artystyczne wykonanie. Artyści w zawartych umowach zobowiązali się do artystycznego wykonania dwunastu utworów oraz do udziału w rejestracji utworów muzycznych w studio. Za wykonanie przedmiotu umowy artyści otrzymają wynagrodzenie określone ryczałtowo w jednej kwocie. Z chwilą ustalenia każdego artystycznego wykonania powstałego w ramach wykonania umowy, artysta-muzyk udziela teatrowi licencji wyłącznej na oznaczony czas, a po zakończeniu projektu — licencji niewyłącznej na określonych polach eksploatacji.
Czy traktując takie umowy jako artystyczne wykonanie umowy-zlecenia, można zastosować 50% koszty uzyskania przychodu zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 1-3 Ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof), skoro dochodzi do rozporządzenia prawami autorskimi lub pokrewnymi?
Jak zakwalifikować osiągnięty przez te osoby przychód: jako przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej (art. 13 pkt 2 updof), czy jako przychód z praw majątkowych (art. 18 updof)?

Z pytania wynika, że jest to przychód z praw majątkowych, czyli z praw autorskich.

Wyjaśnienie

Za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności m.in. przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw (art. 18 updof).

Odrębne przepisy w tym przypadku to Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: prawo autorskie).

Wynika z niej, że przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia, czyli utwór (art. 1 ust. 1 prawa autorskiego).

Co do zasady (art. 41 ust. 1 i 2 prawa autorskiego):

  • autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy;
  • nabywca autorskich praw majątkowych może przenieść je na inne osoby, chyba że umowa stanowi inaczej.

Ponadto umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu (licencja) obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.

Jeżeli (art. 43 prawa autorskiego):

  • z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia;
  • w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.

Odnosząc się do pytania, każde artystyczne wykonanie utworu lub dzieła sztuki ludowej pozostaje pod ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Artystycznymi wykonaniami zaś są w szczególności: działania aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy i mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania (art. 85 prawa autorskiego). Przy czym prawo artysty wykonawcy nie narusza prawa autorskiego do wykonywanego utworu (art. 88 prawa autorskiego).

Z pytania wynika więc, że mamy do czynienia z odpłatnym przeniesieniem licencji, a zatem z prawem autorskim, a nie z przychodami z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 8 updof.

Na kwalifikację przychodu nie ma znaczenia forma umowy cywilnoprawnej, chociaż zwykle dla praw autorskich przewidziano umowę o dzieło.

Jednak w tym przypadku mamy do czynienia z prawami majątkowymi, i tak trzeba by kwalifikować te przychody.

Jeżeli chodzi o rozliczenie tych przychodów, to przypominam, że instytucja kultury występuje tu jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 updof, m.in. osoby prawne, które dokonują świadczeń, np. z praw majątkowych — osobom objętym nieograniczonym obowiązkiem podatkowym w Polsce — mają obowiązek jako płatnicy pobierać zaliczki na podatek dochodowy (zryczałtowany podatek dochodowy).

Do przychodu z tego tytułu, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów (art. 22 ust. 9 updof — m.in. 50%) oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki ZUS (jeżeli wystąpi taki obowiązek — w tym przypadku nie potrąca się jednak składek), stosuje się najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej, czyli obecnie 17%.

Płatnicy przekazują kwoty pobranych zaliczek na podatek oraz kwoty zryczałtowanego podatku do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki (podatek) — na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby instytucji kultury (art. 42 ust. 1 updof). W tym przypadku instytucja wystawia też deklarację PIT-4R oraz imienną informację PIT-11.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 21 sierpnia 2020 r. poz. 1426)
  • Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn. Dz.U. z 3 lipca 2019 r. poz. 1231; ost. zm. Dz.U. z 21 lutego 2020 r. poz. 288)