Pytanie

Bibliotekarka pracuje od poniedziałku do piątku od godziny 07:00 do 15:00, a w sobotę od godziny 08:00 do 13:00. Za pracę w sobotę odbiera 8 godzin wolnego.
Czy dyrektor biblioteki może zmusić bibliotekarkę, aby te brakujące 3 godziny odpracowała w tygodniu, pracując w takim dniu 11 godzin?

Dyrektor instytucji nie może zmusić pracownicy biblioteki, aby wypracowała brakujące 3 godziny z odebranych 8 za pracę w sobotę. Wynika to z faktu, że, pracownica pracuje przez 5 dni w tygodniu po 8 godzin.

Wyjaśnienie

Owszem, pracownica powinna wypracować wymiar czasu pracy ustalony na dany okres rozliczeniowy zgodnie z art. 130 Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej: kp), ale pracodawca ma także obowiązek zapewnić jej przeciętnie 5-dniowy tydzień pracy oraz odpowiednią liczbę dni wolnych od pracy (art. 129 § 1 i art. 147 kp).

Jeżeli do niewypracowania wymiaru czasu pracy dojdzie dlatego, że wzywając pracownicę do pracy w dniu wolnym, dyrektor biblioteki zapewnił jej pracę tylko przez 5 godzin, a musiał oddać cały 8-godzinny dzień wolny — jest to problem pracodawcy, wynikający z tego, jaki system czasu pracy wybrał w bibliotece oraz z tego, jak organizuje czas pracy pracownicy.

Pracownica nie może oczywiście mieć zmniejszonego wynagrodzenia za pracę wynikającego z jej umowy o pracę z tego tytułu, że pracodawca zorganizował jej pracę w sposób uniemożliwiający wypracowanie obowiązującego wymiaru czasu pracy.

W opisanym przypadku dyrektor instytucji kultury nie może również wydać tej pracownicy polecenia wypracowania 3 godzin brakujących do wymiaru jej czasu pracy, gdyż byłaby to praca nadliczbowa dobowa (pracownica pracuje po 8 godzin na dobę).

Proszę pamiętać, że praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie (art. 151 § 1 kp):

  • konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii albo
  • szczególnych potrzeb pracodawcy.

Organizowanie pracy z pełnym wykorzystaniem czasu pracy jest obowiązkiem pracodawcy wynikającym z art. 94 pkt 2 kp, więc konieczność wypracowania wymiaru czasu pracy w opisanym w pytaniu przypadku nie może być uznana za jego szczególną potrzebę, uzasadniającą wydanie polecenia pracy w godzinach nadliczbowych dobowych.

Podstawa prawna

Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 12 października 2016 r. poz. 1666).