• Krajowa Rada Biblioteczna wyda opinię w sprawie połączenia biblioteki z instytucją kultury niebędącą biblioteką
  • Biblioteki publiczne mogą łączyć się z innymi instytucjami kultury, jeśli nie spowoduje to uszczerbku w realizacji dotychczasowych zadań
  • Połączenie wymaga opinii Rady, właściwej wojewódzkiej biblioteki publicznej, a także zgody ministra kultury

1 października 2012 r. weszła w życie część przepisów wprowadzonych przez art. 5 ustawy z 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja). Zmiany dotyczą kilku aspektów działalności bibliotek i instytucji z nimi związanych określonych w ustawie z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (dalej: ustawa o bibliotekach).
Nowe przepisy dotyczą przede wszystkim łączenia bibliotek z innymi instytucjami kultury. Choć większość przepisów wynikających z nowelizacji weszła w życie od początku roku, zdecydowano, że niektóre przepisy dotyczące łączenia bibliotek z innymi instytucjami kultury wejdą w życie po 12 miesiącach od dnia ogłoszenia nowelizacji (art. 14 pkt 1 nowelizacji).

Nowe uprawnienia Krajowej Rady Bibliotecznej

Krajowej Radzie Bibliotecznej (dalej: KRB) przybyło nowe zadanie. Od 1 stycznia 2012 r. ma ona przedstawiać opinię w sprawie połączenia biblioteki z instytucją kultury niebędącą biblioteką (art. 7 ust. 2 pkt 6 ustawy o bibliotekach). KRB ma więc wypowiadać się w sprawie połączenia biblioteki z instytucją kultury, która nie jest biblioteką. Chodzi tu o uniknięcie pewnego konfliktu interesów, który może spowodować, że biblioteka nie będzie miała możliwości wypełniać swoich ustawowych obowiązków.
Do podstawowych zadań bibliotek należy bowiem (art. 4 ust. 1 ustawy o bibliotekach):

  • gromadzenie, opracowywanie, przechowywanie i ochrona materiałów bibliotecznych,
  • obsługa użytkowników, przede wszystkim udostępnianie zbiorów oraz prowadzenie działalności informacyjnej, zwłaszcza informowanie o zbiorach własnych, innych bibliotek, muzeów i ośrodków informacji naukowej, a także współdziałanie z archiwami w tym zakresie.

Opinia KRB może więc być negatywna np. gdy w wyniku połączenia biblioteka nie będzie w pełni mogła prowadzić obsługi użytkowników i prawidłowo przechowywać swoich zasobów w związku ze znacznym pogorszeniem warunków lokalowych.

Biblioteki publiczne mogą łączyć się z innymi instytucjami kultury

Biblioteka publiczna może stanowić samodzielną instytucję kultury albo wchodzić w skład innej instytucji kultury, w tym powstałej w wyniku połączenia z inną instytucją kultury (art. 18 ust. 3 ustawy o bibliotekach).

Od 1 października 2012 r. biblioteki publiczne mogą być łączone z innymi instytucjami kultury, jeśli połączenie to nie spowoduje uszczerbku w wykonywaniu dotychczasowych zadań. Połączenie to wymaga
zasięgnięcia opinii KRB i właściwej wojewódzkiej biblioteki publicznej oraz wydania zgody przez MKiDN (art. 13 ust. 7 i 8 ustawy o bibliotekach).

Oznacza to, że przed 1 października organizator mógł łączyć biblioteki z innymi instytucjami kultury bez wspomnianych opinii i zgód.

Przykład

Organizator chce połączyć bibliotekę publiczną z domem kultury. Jednak skutkiem tego połączenia będzie degradacja działalności biblioteki — ograniczenie finansowania i ilości zasobu bibliotecznego. Co to znaczy dla biblioteki?

W takiej sytuacji można uznać, że spowoduje to uszczerbek w wykonywaniu dotychczasowych zadań przez bibliotekę. Takie połączenie wymaga opinii KRB i biblioteki wojewódzkiej, a także zgody ministra. Oznacza to, że to KRB i biblioteka wojewódzka powinny rozstrzygnąć, czy w danym przypadku może dojść do wspomnianej wyżej degradacji. Zakładam, że w razie stwierdzenia takiej okoliczności, minister nie wyda zgody na połączenie. Organizator nie będzie mógł więc połączyć biblioteki publicznej z domem kultury.

Warto też wspomnieć, że według nowych przepisów organizator ma obowiązek na 6 miesięcy przed dniem wydania aktu o połączeniu, podziale lub likwidacji biblioteki podać do publicznej wiadomości informację o swoim zamiarze wraz z uzasadnieniem. Obowiązek ten dotyczy również zmiany statutu biblioteki w części dotyczącej zakresu działania i lokalizacji filii oraz oddziałów (art. 13 ust. 2 ustawy o bibliotekach).

Przykład

Gmina postanowiła połączyć dwie biblioteki i chce ogłosić ten fakt 3 grudnia 2012 r. Ogłoszenie o połączeniu wraz z uzasadnieniem znajdzie się na stronie BIP (a także w lokalnej prasie). Kiedy można wydać akt o połączeniu bibliotek?

W takim przypadku akt o połączeniu (uchwałę rady) można wydać najwcześniej 4 czerwca 2013 r., 6 miesięcy po dniu, w którym podano do publicznej wiadomości informację o połączeniu wraz z uzasadnieniem. Datę połączenia bibliotek określi uchwała rady gminy.

Dotychczas obowiązywały dwa terminy, tj.:

  • 3 miesiące dla połączenia lub podziału biblioteki,
  • 6 miesięcy w odniesieniu do jej likwidacji.

Podstawy prawne

  • Ustawa z 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 207, poz. 1230)
  • Ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (tekst jedn. Dz.U. z 11 czerwca 2012 r. poz. 642)