Pytanie

W celu promocji działań muzeum korzystamy z usług fi rmy kurierskiej (przewiezienie bannerów promocyjnych, plakatów itp.). Jesteśmy podatnikiem VAT. Czy możemy odliczyć VAT od usług kurierskich, skoro kurier wozi zarówno materiały promocyjne dotyczące imprez, które organizujemy w ramach działalności kulturalnej (statutowej), jak i działalności gospodarczej (wynajem sal muzeum na konferencje)?

Jeśli usługa firmy kurierskiej jest związana wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi świadczonymi przez muzeum, to ma ono prawo do odliczenia całego VAT naliczonego z faktury dokumentującej taki zakup.
Natomiast gdy muzeum kupuje usługę od firmy kurierskiej i jest ona związana wyłącznie z czynnościami zwolnionymi świadczonymi przez muzeum, to nie ma ono w ogóle prawa do odliczenia VAT naliczonego z faktury dokumentującej taki zakup.

Wyjaśnienie

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej: ustawa o VAT).

Jeśli tylko zakup usługi jest związany ze sprzedażą opodatkowaną, muzeum ma prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego faktury dokumentującej taki zakup.

W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez muzeum do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (czynności opodatkowane), jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje (czynności zwolnione), muzeum ma obowiązek odrębnego określenia kwot VAT naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (art. 90 ust. 1 ustawy o VAT).

Muzeum powinno wiedzieć, która usługa kurierska jest związana z daną działalnością, co kurier przywozi do muzeum lub co odwozi z muzeum.

Wystarczy wtedy opisać na otrzymanej fakturze (z tyłu faktury lub załączając dodatkową kartkę), czego usług kurierska dotyczy, tak aby nie było wątpliwości co zostało przywiezione i jakiego rodzaju działalności dotyczy.

Dopiero, gdy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa wyżej (np. gdy muzeum otrzymuje jedną zbiorczą fakturę za usługi kurierskie z całego miesiąca lub gdy kurier przywozi kilka rzeczy, które dotyczą działalności zwolnionej i kilka rzeczy działalności opodatkowanej i za całą usługę jest wystawiona jedna faktura), muzeum może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (art. 90 ust. 2 ustawy o VAT).
Zatem w sytuacji, gdy muzeum nie ma możliwości wyodrębnienia całości lub części kwot VAT naliczonego związanego z czynnościami, z którymi przysługuje prawo do odliczenia jak i z czynnościami, z którymi prawo do odliczenia nie przysługuje, to powinno stosować proporcję rocznego obrotu.

Proporcję tę ustala się jako udział rocznego (w poprzednim roku podatkowym) obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi muzeum przysługuje prawo do obniżenia kwoty VAT należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz z tytułu czynności, w związku z którymi nie przysługuje mu takie prawo.

Czyli aby uzyskać wskaźnik proporcji, muzeum musi podzielić wartość sprzedaży uprawniającej do odliczenia (licznik) przez wartość całej sprzedaży, zarówno uprawniającej do odliczenia, jak i nieuprawniającej (mianownik). Tu należy dodać, że wartość czynności niepodlegających w ogóle opodatkowaniu nie wchodzi do sumy wartości obrotów ustalanych dla potrzeb liczenia proporcji sprzedaży.

Zatem w sytuacji, gdy muzeum osiąga przychód, który nie podlega VAT, to nie ma on wpływu na wysokość proporcji.

Przykład

Obrót muzeum za 2011 r. wyniósł 810 000 zł. Z tego obrót podlegający opodatkowaniu stawką VAT 8% i 23% to 300 000 zł, obrót zwolniony to 500 000 zł oraz obrót niepodlegający opodatkowaniu to 10 000 zł. Jak obliczyć proporcję?

Aby obliczyć proporcję, należy wykonać następujące działanie:

300 000 zł × 100% / 800 000 zł = 37,50%,

gdzie 300 000 zł to obrót opodatkowany, a 800 000 zł to obrót całkowity — opodatkowany i zwolniony z wyłączeniem obrotu niepodlegającego opodatkowaniu.

W zaokrągleniu proporcja wynosi więc 38%. Muzeum w 2012 r. ma prawo do odliczenia 38% VAT naliczonego wynikającego z zakupów, które są związane zarówno ze sprzedażą opodatkowaną, jak i sprzedażą zwolnioną — z faktur dotyczących nabycia usług kurierskich związanych ze świadczeniem czynności opodatkowanych i zwolnionych.

Zatem, gdy muzeum kupuje usługę kurierską, która to usługa dotyczy zarówno czynności opodatkowanych, jak i zwolnionych, to VAT naliczony odlicza w proporcji wyliczonej na podstawie obrotu z poprzedniego roku.

Podstawa prawna

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 134, poz. 780)