• Opodatkowaniu VAT podlega przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych w każdej formie prawnej: na podstawie sprzedaży lub zamiany oraz przy udzielaniu licencji
  • Jeśli instytucja udziela licencji na swoje prawa, obowiązek podatkowy powstaje po każdym zakończonym okresie rozliczeniowym ustalonym w umowie
  • Przy nabyciu prawa lub licencji na potrzeby wykonywania czynności zwolnionych od VAT, instytucja kultury nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego

Na gruncie ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku o towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) sprzedaż praw, udzielanie licencji i sublicencji, przeniesienie lub cesja praw autorskich są traktowane jako świadczenie usług (art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Warto pamiętać, że obrót wartościami niematerialnymi i prawnymi odbywa się w dwóch formach:

  1. przeniesienia praw własności na podstawie umowy: (sprzedaż lub zamiana) lub
  2. umów licencyjnych stanowiących dla licencjobiorcy upoważnienie do korzystania z przekazanych wartości lub praw na określonych w umowie polach eksploatacji.

Opodatkowaniu VAT podlega przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych w każdej formie prawnej. Tu oczywiście należy pamiętać, że jest opodatkowane, pod warunkiem że jest odpłatne oraz realizowane przez podatnika działającego w takim charakterze (czyli w ramach prowadzonej działalności gospodarczej rozumianej jako działalność producentów, handlowców, usługodawców również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy, działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych). Instytucja kultury może zarówno sprzedawać, jak i nabywać prawa do wartości niematerialnych i prawnych.

Moment powstania obowiązku podatkowego przy sprzedaży praw

Przy sprzedaży praw i wartości niematerialnych nie obowiązują żadne szczególne zasady ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego. Oznacza to, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi (tu należy pamiętać, że sprzedaż praw to świadczenie usługi). Jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 1 i ust. 4 ustawy o VAT).

Przykład

Instytucja kultury sprzedała prawa 16 stycznia 2012 r. i tego samego dnia wystawiła fakturę VAT. Jak rozliczyć tę fakturę?

Instytucja kultury powinna tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za styczeń 2012 r. z uwagi na datę sprzedaży i wystawionej faktury.

Inaczej przy licencjach

W niektórych przypadkach, np. przy udzielaniu licencji, gdy świadczenie jest ciągłe (instytucja zawiera umowę na dłuższy czas i określa w niej płatności periodycznie) nie da się jednoznacznie określić momentu ich wykonania.

Zatem moment powstania obowiązku podatkowego według zasad ogólnych jest trudny do określenia. Wtedy za moment wykonania usługi należy przyjąć zakończenie okresu, po którym następuje częściowe jej rozliczenie, czyli po zakończeniu okresu rozliczeniowego, za który pobierana jest opłata za świadczenie tej usługi ciągłej.

Tu należy pamiętać o cykliczności tych rozliczeń, czyli obowiązek podatkowy powstaje po każdym zakończonym okresie rozliczeniowym. Jeśli czynność tę instytucja dokumentuje fakturą VAT, obowiązek podatkowy powstanie w momencie jej wystawienia, nie później jednak niż 7. dnia od zakończenia okresu rozliczeniowego. Jeżeli faktura nie zostanie wystawiona w ciągu 7 dni od zakończenia tego okresu rozliczeniowego, to obowiązek podatkowy powstanie w 7 dniu kalendarzowym po zakończeniu tego okresu rozliczeniowego.

Przykład

Instytucja kultury udzieliła licencji 10 stycznia 2012 r. Z umowy wynika, że jest zawarta na dwa lata, a nabywca będzie co miesiąc wnosił opłatę. W umowie strony zapisały, że faktura będzie wystawiana do 20. dnia każdego miesiąca za dany miesiąc. I tak za styczeń 2012 r. faktura jest wystawiona 20 stycznia 2012 r., za luty 2012 r. jest wystawiona 20 lutego 2012 r. Kiedy powstanie obowiązek podatkowy?

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia poszczególnych faktur, instytucja kultury powinna tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za poszczególne miesiące, w których są wystawiane faktury, z uwagi na datę wystawionej faktury.

Podstawa opodatkowania

Podstawę opodatkowania stanowi obrót (art. 29 ust. 1 ustawy o VAT). Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub od osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) usług świadczonych przez instytucję, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Przykład

Instytucja kultury dokonała sprzedaży praw 16 stycznia 2012 r. i tego samego dnia wystawiła fakturę VAT na kwotę 10 000 zł netto (+ 23% VAT – 2300 zł). Kwota brutto (do zapłaty przez klienta) wynosi więc 12 300 zł. Podstawę opodatkowania stanowi więc kwota 10 000 netto. Jak rozliczyć tę transakcję?

Instytucja kultury powinna tę sprzedaż wykazać w rozliczeniu za styczeń 2012 r. z uwagi na datę sprzedaży wystawionej faktury. Wykazana kwota w deklaracji to 10 000 zł netto, jako podstawa opodatkowania i kwota VAT 2300 zł.

Dla rozliczenia VAT ma znaczenie kwota należna, czyli kwota za jaką nabywca kupuje usługę (wartość tej usługi). Tu należy dodać, że może być ona w ogóle nie zapłacona, a stanowi podstawę opodatkowania.

Może być tak, że związku z daną sprzedażą praw instytucja dostaje dotację lub subwencję, dzięki której cena określona dla nabywcy jest mniejsza. Jeśli więc taka dotacja czy subwencja ma bezpośredni wpływ na cenę, to podlega opodatkowaniu.

Przykład

Instytucja kultury zamierza sprzedać prawo za kwotę 10 000 zł netto (+ 23% VAT, czyli 2300 zł). Dostaje dotację w kwocie 5000 zł, która to bezpośrednio wpływa na cenę. Jak rozliczyć sprzedaż praw?

W takiej sytuacji instytucja kultury sprzedaje prawo za kwotę 7300 zł brutto (w tym 23% VAT, czyli 1365 zł). Kwota dotacji zwiększa obrót instytucji kultury o 5000 zł brutto (w tym 23% VAT, czyli 935 zł).

Podstawa opodatkowania to kwota 10 000 zł (5935 zł + 4065 zł), VAT należny 2300 zł (1365 zł + 935 zł). W deklaracji instytucja wykazuje 10 000 zł jako podstawę opodatkowania i 2300 zł VAT.

Nabycie praw — odliczenie podatku

Może być i tak, że instytucja kultury kupuje prawo, licencję i sublicencję, czyli kupuje świadczoną na jej rzecz usługę. W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty VAT należnego o kwotę VAT naliczonego (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT).
Natomiast kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT). Oznacza to, że faktura wystawiona na instytucję kultury jest podstawą do odliczenia VAT naliczonego. Ale podstawowym warunkiem odliczenia jest związek zakupu usługi z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Oznacza to, że kupowana usługa ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych VAT. Jeśli natomiast nabywane prawo lub licencja ma służyć wykonywaniu czynności zwolnionych, to instytucja kultury nie ma wtedy prawa do odliczenia VAT naliczonego związanego z tym zakupem.

Natomiast prawo do obniżenia kwoty VAT należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym instytucja otrzymała fakturę. Jeżeli instytucja nie obniżyła VAT należnego o VAT naliczony w podanym terminie, to może obniżyć kwotę VAT należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Przykład

Dom kultury podpisał umowę na dostarczenie nowych strojów ludowych do końca marca 2012 r. Na wypadek, gdyby któraś ze stron nie wywiązała się z postanowień umowy, zawarto w niej zapis:
w przypadku, gdy dostawca nie dostarczy w umówionym terminie strojów ludowych, zapłaci karę umowną w wysokości 0,25% wartości umowy za każdy dzień zwłoki.

Podstawa prawna

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 134, poz. 780)