Pytanie

Gmina chce przekazać swój budynek instytucji kultury na podstawie umowy najmu lub dzierżawy. Instytucja jest podatnikiem VAT.
Czy gmina może zastosować cenę najmu niższą niż rynkowa?
Czy instytucja będzie mogła odliczać VAT od czynszu za ten budynek?
Czy opłata za czynsz może być pokryta z dotacji podmiotowej?

Zawierając umowę najmu czy dzierżawy z instytucją kultury, gmina sama ustala stawki za te usługi.

Wyjaśnienie

W przypadku, gdy zakupione przez instytucję kultury towary lub usługi związane są z wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT, instytucja ma prawo do odliczenia kwoty VAT z tych faktur zakupowych od VAT należnego (art. 86 ust. 1 Ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług). Analogicznie, jeśli zakupione towary lub usługi tylko częściowo związane są ze sprzedażą opodatkowaną (gdy występuje sprzedaż mieszana), to instytucji kultury przysługuje odliczenie VAT naliczonego od należnego w części, która dotyczy sprzedaży opodatkowanej. Instytucja kultury może odliczać VAT z tytułu najmu, tylko jeśli ten wydatek spełnia powyższe kryteria.

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art. 3531 Ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny). A zatem gmina sama określa stawki za najem i zawierając umowę, może ustalić czynsz poniżej ceny rynkowej. Gmina jako organizator zapewnia instytucji kultury środki niezbędne do rozpoczęcia i prowadzenia działalności kulturalnej oraz do utrzymania obiektu, w którym ta działalność jest prowadzona (art. 12 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, dalej: ustawa o działalności kulturalnej). Z dotacji podmiotowej instytucja kultury finansuje działalność bieżącą w zakresie realizowanych zadań statutowych, w tym na utrzymanie i remonty obiektów (art. 28 ust. 3 pkt 1 ustawy o działalności kulturalnej). Utrzymanie obiektu to także czynsz, więc można go pokryć z dotacji podmiotowej.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 29 kwietnia 2022 r. poz. 931; ost. zm. Dz.U. z 14 lipca 2022 r. poz. 1488)
  • Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 29 czerwca 2022 r. poz. 1360; ost. zm. Dz.U. z 29 grudnia 2021 r. poz. 2459)
  • Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 7 lutego 2020 r. poz. 194; ost. zm. Dz.U. z 24 października 2019 r. poz. 2020)