Pytanie

Organizator przekazał instytucji kultury w ramach umowy użyczenia budynek i w nim nakazał wydzielić lokal z przeznaczeniem na salę ślubów. Powstał problem z obsługą tego lokalu, tj. sprzątaniem, otwieraniem drzwi, sprzątaniem toalet.
Czy organizator nie ma obowiązku zawrzeć z instytucją kultury umowy w tej sprawie i uzgodnić w niej wszystkie szczegóły dotyczące działalności sali ślubów?
Jak bronić się przed wykonywaniem zadania niewystępującego w statucie instytucji kultury?

Oczywiście, że kwestie poruszone w pytaniu należy uregulować w zawartej umowie. Instytucja kultury nie ma obowiązku wykonywania poleceń organizatora ingerujących w sferę jej działalności statutowej. Organizator nie ma prawa wymagać realizacji zadań niezwiązanych z prawnym zakresem działalności kulturalnej, a tym bardziej zadań sprzecznych z zapisami statutu instytucji kultury.

Wyjaśnienie

Instytucja kultury gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania (art. 27 ust. 1 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, dalej: ustawa o działalności kulturalnej).

Z orzecznictwa

Instytucja kultury, jako osoba prawna jest całkowicie odrębnym w stosunku do gminy podmiotem prawa, z własnym majątkiem, środkami trwałymi, przychodami oraz kosztami, samodzielnie gospodarującą w ramach posiadanych środków. Samodzielność instytucji kultury jako osoby prawnej, oznacza także, zdaniem Sądu, że organizator nie może w sposób dowolny samodzielnie modyfikować zakresu działalności instytucji kultury [podkreślenie Autora].

Wyrok WSA w Warszawie z 20 marca 2008 r., sygn. akt I SA/Wa 134/08

Ramy prawne działalności instytucji kultury określa ustawa o działalności kulturalnej, z której wynika m.in., że jednostki samorządu terytorialnego organizują działalność kulturalną, tworząc samorządowe instytucje kultury, dla których prowadzenie takiej działalności jest podstawowym celem statutowym (art. 9 ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej).

Jeżeli instytucja kultury zamierza prowadzić działalność inną niż kulturalna, to statut instytucji musi zawierać postanowienia dotyczące prowadzenia takiej działalności (art. 13 ust. 2 pkt 6 ustawy o działalności kulturalnej).

W tym przypadku zwracam uwagę, że lokalu, o którym mowa w pytaniu, nie obejmuje umowa użyczenia, ponieważ w żaden sposób nie służy on działalności powadzonej przez instytucję kultury ani nie jest przez nią wykorzystywany.

Jeżeli instytucja kultury miałaby prowadzić działalność inną niż kulturalna, to organizator powinien zmienić statut tej instytucji, jeżeli nie zawiera on postanowień dotyczących prowadzenia takiej działalności, a także przeznaczyć dodatkowe środki na koszty związane z tą działalnością.

Zresztą trudno sobie wyobrazić, że instytucja kultury miałaby prowadzić działalność dodatkową polegającą na obsłudze ślubów.

Opisane w pytaniu postępowanie organizatora narusza więc powołane wyżej przepisy ustawy o działalności kulturalnej.

Podstawa prawna

Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 16 października 2018 r. poz. 1983; ost. zm. Dz.U. z 19 kwietnia 2019 r. poz. 730)