Pytanie

Gminny ośrodek kultury (GOK) ma na terenie gminy 10 placówek: 1 bibliotekę główną i 9 filii. Jeden z pracowników jest odpowiedzialny za biblioteki, kieruje całokształtem pracy bibliotecznej i pracuje w głównej bibliotece gminnej na stanowisku starszego bibliotekarza. W pozostałych 9 placówkach są kluby kultury połączone z filiami bibliotek. GOK zatrudnia w nich pracownika na stanowisku instruktora, który wypożycza książki i opiekuje się filią biblioteki. GOK systematycznie uaktualnia zakres obowiązków pracowników.
Czy do opisu stanowiska instruktora kultury można dodać obowiązki należące do bibliotekarza, np. wypożyczanie książek, uczestniczenie w skontrum itp.?

Nie ma przeszkód, aby do zakresu obowiązków instruktora kultury dodać obowiązki związane z pracą w filii biblioteki. To, czy zmiana ta będzie się wiązała z koniecznością zawarcia porozumienia bądź wypowiedzenia zmieniającego, zależy od dotychczasowego zakresu obowiązków pracownika.

Wyjaśnienie

Pracownicy zatrudnieni w bibliotekach na stanowiskach bibliotekarskich tworzą grupę zawodową bibliotekarzy. W bibliotekach mogą być zatrudnione osoby z wykształceniem średnim lub średnim branżowym (art. 29 ust. 1 i 2 Ustawy z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, dalej: ustawa o bibliotekach). Tylko takie są ustawowe wymogi co do kwalifikacji bibliotekarza. Oczywiście instytucja kultury może wprowadzić własne akty wewnątrzzakładowe regulujące dodatkowe kryteria do zatrudnienia na stanowisku pracownika biblioteki czy GOK.

W zakresie nieuregulowanym ustawą o bibliotekach do bibliotek stosuje się odpowiednio przepisy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (art. 2 ustawy o bibliotekach). Z kolei art. 26a ust. 1 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej w sprawach nieuregulowanych odsyła do stosowania przepisów Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej: kp).

Z istoty stosunku pracy wynika zobowiązanie pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca — do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 kp).

Jednym z obowiązkowych elementów umowy o pracę są warunki pracy i płacy, w szczególności rodzaj pracy (art. 29 § 1 pkt 1 kp), który może zostać określony w umowie ogólnie, np. poprzez wskazanie stanowiska pracy. Zmiana warunków umowy o pracę, w tym rodzaju pracy, wymaga formy pisemnej (art. 29 § 4 kp). Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia warunków pracy (art. 42 § 1 kp).

Potoczne rozumienie zakresu obowiązków „instruktora” rodzajowo różni się od zadań „bibliotekarza”.

Należy więc sprawdzić, czy nowe obowiązki:

  • „mieszczą się” merytorycznie w ramach dotychczasowego stanowiska,
  • są jednakowe rodzajowo z dotychczasową pracą,
  • są możliwe do wykonania w aktualnym wymiarze czasu pracy, oraz

czy wynagrodzenie nadal odpowiadać będzie ilości pracy według nowego zakresu obowiązków.

Jeśli odpowiedzi na wszystkie te pytania są pozytywne, nie ma potrzeby dokonywania zmian umowy o pracę (czy to poprzez wypowiedzenie zmieniające czy aneks do umowy), a do zakresu obowiązków pracownika można dopisać „opiekę” nad biblioteką.

Zakres obowiązków strony uzgadniają przy zawieraniu umowy o pracę, a pracodawca może go uściślić w trakcie zatrudnienia.

Jeśli dotychczas w ramach stosunku pracy instruktor nie wykonywał typowych prac bibliotekarza, to w mojej ocenie konieczna jest zmiana warunków umowy oraz przedstawienie do podpisania nowego zakresu obowiązków.

Jeżeli natomiast instruktor od dnia nawiązania stosunku pracy miał w zakresie swych obowiązków „opiekę” nad biblioteką, pomimo że instytucja kultury nie przedstawiła pracownikowi na piśmie żadnego formalnego „zakresu obowiązków”, wówczas można do zakresu obowiązków instruktora wpisać zadania bibliotekarza bez konieczności zmiany rodzaju pracy w umowie. Analogicznie można postąpić, gdy dotychczas instruktorowi przedstawiono zakres obowiązków, w który był wpisany obowiązek „opieki nad biblioteką” lub „obsługi czytelników”.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 31 lipca 2023 r. poz. 1465)
  • Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 24 stycznia 2024 r. poz. 87)
  • Ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (tekst jedn. Dz.U. z 22 listopada 2022 r. poz. 2393)