Pytanie

Dyrektor muzeum chce wypowiedzieć warunki pracy pracownicy, która na podstawie opinii lekarza medycyny pracy nie może wykonywać pracy na swoim stanowisku, a jest w okresie ochrony przedemerytalnej. Aktualnie muzeum jest w remoncie i na stanowisko, które dyrektor proponuje pracownicy, musi być podpisane postojowe.
Czy w tym przypadku można pracownicy w wieku przedemerytalnym zmniejszyć wynagrodzenie do 60% lub zaproponować wynagrodzenie minimalne, które w 2020 r. wynosi 2600 zł?

Pracownikowi w wieku ochronnym, który z powodu problemów ze zdrowiem nie może być zatrudniony na dotychczasowym stanowisku, dyrektor instytucji kultury może wypowiedzieć warunki pracy lub/i płacy.

Wyjaśnienie

Instytucja kultury może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi, któremu brakuje mniej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na (art. 43 Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dalej: kp):

  • wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych w danej instytucji lub tej ich grupy, do której pracownik należy;
  • stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.

Przepis ten harmonizuje z zasadą dotyczącą układów zbiorowych pracy, zgodnie z którą postanowienia układu mniej korzystne dla pracowników wprowadza się w drodze wypowiedzenia pracownikom dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy (art. 24113 § 2 kp).

Tym samym pracownikowi w wieku ochronnym, który z powodu problemów ze zdrowiem nie może być zatrudniony na dotychczasowym stanowisku, dyrektor muzeum może wypowiedzieć warunki zarówno pracy, jak i płacy.

Jeżeli spowoduje to obniżenie jego wynagrodzenia, to żaden przepis nie nakazuje wypłacania mu dodatku wyrównawczego.

Potwierdza to orzecznictwo Sądu Najwyższego.

Z orzecznictwa

Pracownikowi, któremu wypowiedziano warunki pracy lub płacy w okolicznościach określonych art. 43 kp, nie przysługuje dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia.

Wyrok SN z 6 stycznia 1995 r., sygn. akt I PRN 117/94, OSNAPiUS 1995/14/170

Oczywiście zmiana warunków zatrudnienia jest zawsze możliwa w trybie tzw. porozumienia zmieniającego.

Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących instytucji kultury, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia
(art. 80 § 1 kp).

Pracownica instytucji kultury ma wynagrodzenie zasadnicze określone stawką miesięczną, co powoduje, że nie wolno wypłacać jej za czas postoju świadczenia odpowiadającego 60% jej wynagrodzenia.

Za każdą godzinę postoju należy wypłacić stawkę godzinową obliczoną z jej wynagrodzenia zasadniczego.

Przepis o wynagrodzeniu za czas postoju nie zawiera jednak szczególnej gwarancji dla pracowników w wieku przedemerytalnym, że ich wynagrodzenie nie będzie pomniejszane za ten okres, w stosunku do normalnie otrzymywanego.

To powoduje, że dyrektor może zaproponować takiemu pracownikowi zmniejszenie wynagrodzenia na pracę, ale z wynagrodzeniem zasadniczym na poziomie 2600 zł, ponieważ od 1 stycznia 2020 r. dodatek stażowy nie może już uzupełniać wynagrodzenia pracownika do poziomu minimalnego wynagrodzenia, a gdy takiej pracy nie będzie — płacić wynagrodzenie postojowe ze stawki wynagrodzenia zasadniczego, czyli od 1 stycznia 2020 r. — od kwoty minimum 2600 zł.

Podstawa prawna

Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 5 czerwca 2019 r. poz. 1040; ost. zm. Dz.U. z 8 sierpnia 2019 r. poz. 1495)