Pytanie

Ośrodek kultury posiada samochód służbowy. Dyrektor planuje wykorzystywać go do usługowego przewożenia towarów — artykułów spożywczych.
Czy ośrodek może wykonywać taką działalność?
Jeśli tak, to czy trzeba dopisać taką działalność do działalności gospodarczej?

Zakładam, że ośrodek kultury prowadzi działalność inną niż kulturalna i jest to zapisane w jej statucie. Jeśli świadczenie usług transportowych nie mieści się w ramach działalności gospodarczej opisanej w statucie, to nową aktywność ośrodka kultury trzeba wpisać do statutu.

Wyjaśnienie

Statut instytucji kultury musi zawierać zakres jej działalności, a także postanowienia dotyczące prowadzenia działalności innej niż kulturalna, jeżeli instytucja zamierza taką działalność prowadzić (art. 13 ust. 2 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, dalej: ustawa o działalności kulturalnej).

Wynika z tego, że statut powinien określać zakres działalności. Dotyczy to zarówno działalności podstawowej, czyli kulturalnej, jak i działalności dodatkowej (pobocznej), innej niż kulturalna. Potwierdza to orzecznictwo. Przykładowo WSA w Warszawie uznał, że statut musi określać zakres działalności dodatkowej, a nie ograniczać się do wskazania typu „inna działalność, niż wymieniona wyżej [czyli kulturalna]”.

Z orzecznictwa

[Zapis w statucie] umożliwiający prowadzenie przez GOK innej działalności gospodarczej niż działalność wskazana w [statucie] jest niepotrzebny. Jeżeli Rada Gminy uzna, iż wskazane jest poszerzenie dotychczasowej działalności o inną, niewskazaną w statucie działalność, to będzie musiała podjąć w tej materii stosowną uchwałę (…), albowiem do rozpoczęcia każdej działalności niezbędne jest konkretne jej określenie.

Zatem umieszczenie w statucie zapisu o treści, iż GOK może prowadzić inną działalność gospodarczą, nie daje prawa do prowadzenia każdej nieokreślonej wcześniej imiennie w statucie działalności [podkreślenie autora]. [Ponadto, zgodnie z art. 13 ust. 2 pkt 2 ustawy o działalności kulturalnej] statut danej jednostki kultury powinien określać konkretny zakres działalności.

Wyrok WSA w Warszawie z 21 października 2014 r., sygn. akt II SA/Wa 866/14

Określenie zakresu działalności dopuszcza wyliczenie przykładowe poprzez użycie zwrotu „w szczególności”, które konkretyzuje podstawowy przedmiot działania instytucji kultury.

Postanowienia statutu powinny mieć rozbudowany charakter i dotyczyć zasadniczych aspektów zamierzonej działalności. W statucie nie należy jednak formułować zakresu działania danej instytucji kompleksowo w formie zamkniętego katalogu.

Nie zawsze bowiem można jednoznacznie określić wszystkie rodzaje działań, zdarzeń czy stanów faktycznych związanych z zasadniczym celem działalności, oznaczonym w statucie (patrz wyroki NSA z 8 listopada 2012 r.: sygn. akt II OSK 2013/12 i II OSK 2014/12).

Zatem statut ośrodka kultury powinien określać zakres jego działalności. Moim zdaniem, dotyczy to zarówno działalności kulturalnej, jak i innej niż kulturalna, np. gospodarczej. Użycie zwrotu „w szczególności” jest więc możliwe tylko w ramach zapisanego w statucie zakresu działalności.

Przykładowo, jeśli instytucja kultury zamierza prowadzić działalność w zakresie świadczenia usług, może wymienić w szczególności, jakie to są usługi (np. transportowe). Nie można jednak pominąć w statucie zapisu, że chodzi o zarobkową działalność usługową. Brak takiego zapisu uniemożliwia prowadzenie działalności usługowej jako takiej.

Podstawa prawna

Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 16 kwietnia 2012 r. poz. 406; ost. zm. Dz.U. z 30 września 2015 r. poz. 1505)