Pytanie

Czy w przypadku powołania dyrektora samorządowej instytucji kultury w drodze konkursu ma zastosowanie art. 15 pkt 5 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (dalej: ustawa o działalności kulturalnej), dotyczący zawarcia umowy, w której strony określają warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz program jej działania?
Czy przepis ten dotyczy jedynie powołania dyrektora instytucji kultury bez konkursu?

Zgodnie z art. 15 ust. 5 ustawy o działalności kulturalnej, organizator przed powołaniem dyrektora zawiera z nim odrębną umowę w formie pisemnej, w której strony określają warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz program jej działania. Umowa wchodzi w życie z dniem powołania dyrektora. Z przepisu tego nie wynika, że jego zastosowanie zależy od formy powołania dyrektora instytucji kultury.

Wyjaśnienie

Organizator powołuje dyrektora instytucji kultury na czas określony, po zasięgnięciu opinii związków zawodowych działających w tej instytucji kultury oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych właściwych ze względu na rodzaj działalności prowadzonej przez instytucję. Odwołanie dyrektora następuje w tym samym trybie (art. 15 ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej).

W przypadku wyłonienia kandydata na dyrektora w drodze konkursu, o którym mowa w art. 16 ustawy o działalności kulturalnej, zasięganie opinii związków zawodowych oraz stowarzyszeń zawodowych i twórczych nie jest konieczne.

Jak wynika z art. 16 ust. 1 ustawy o działalności kulturalnej, w instytucjach kultury kandydata na stanowisko dyrektora można wyłonić w drodze konkursu. Natomiast w instytucjach znajdujących się w wykazie MKiDN instytucji kultury o znaczeniu dla kultury narodowej takie przeprowadzenie konkursu jest nie tylko możliwe, ale i konieczne — organizator ma obowiązek wyłonienia kandydata na stanowisko dyrektora w drodze konkursu (art. 16 ust. 2 ustawy o działalności kulturalnej).

Ponadto MKiDN może wyrazić zgodę na powołanie na stanowisko dyrektora, bez przeprowadzania konkursu, kandydata wskazanego przez organizatora. W przypadku powoływania tej samej osoby na stanowisko dyrektora na następny okres, organizator zasięga opinii MKiDN (art. 16 ust. 3 ustawy o działalności kulturalnej).

Przeprowadzenie konkursu, poza wyjątkiem opisanym w art. 16 ust. 2 ustawy o działalności kulturalnej, jest fakultatywne i może być zastąpione procedurą wniosku do MKiDN. Obydwie procedury są od siebie niezależne i zależą od woli organizatora.

Przed powołaniem dyrektora organizator zawiera z nim odrębną umowę w formie pisemnej, w której strony określają (art. 15 ust. 5 ustawy o działalności kulturalnej):

  • warunki organizacyjno-finansowe działalności instytucji kultury oraz
  • program jej działania.

Umowa wchodzi w życie z dniem powołania dyrektora.

Co ważne, odmowa zawarcia umowy przez kandydata na stanowisko dyrektora powoduje jego niepowołanie na to stanowisko.

Program podaje do publicznej wiadomości w terminie 7 dni od dnia powołania dyrektora instytucji kultury (art. 15 ust. 5a ustawy o działalności kulturalnej):

  • organizator na swojej stronie podmiotowej w BIP lub
  • instytucja kultury na swojej stronie internetowej.

Z przepisów tych nie wynika, że ich zastosowanie zależy od formy powołania dyrektora instytucji kultury, tj. np. tylko od powołania bez konkursu. Moim zdaniem przepisy te stosuje się w każdym przypadku powołania dyrektora instytucji kultury. Chodzi tu bowiem o program danej instytucji kultury, której działalność nie zależy przecież od tego, w jaki sposób powołano jej dyrektora.

Podstawa prawna

Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 7 lutego 2020 r. poz. 194)