Pytanie

Instytucja kultury (GOK) zamierza wysłać etatowych pracowników świetlic terenowych na tzw. świadczenie postojowe. GOK zatrudnia 9 osób na umowę o pracę.
Czy GOK może być traktowany jako przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 Ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (dalej: prawo przedsiębiorców) lub państwowa osoba prawna w rozumieniu Ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: ustawa o finansach publicznych), u którego wprowadzono przestój ekonomiczny lub obniżony wymiar czasu pracy, w związku ze spadkiem obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, rozumianych jako sprzedaż towarów lub usług, liczony w ujęciu ilościowym lub wartościowym?

W pytaniu chodzi o świadczenia przyznawane na rzecz ochrony miejsc pracy, a nie świadczenie postojowe m.in. dla pracowników i zleceniobiorców. Niestety, z przepisów Ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa COVID-19) wynika, że samorządowe instytucje kultury to nie przedsiębiorcy ani tym bardziej państwowe osoby prawne.

Wyjaśnienie

Osobie wykonującej umowę agencyjną, umowę-zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło, przysługuje świadczenie postojowe, jeżeli nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu. Świadczenie to przysługuje na zasadach określonych w art. 15zq ustawy COVID-19.

Tymczasem w pytaniu chodzi o świadczenie określone w art. 15g ustawy COVID-19. Jak wynika z art. 15g ust. 1 ustawy COVID-19:

  • przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 prawa przedsiębiorców,
  • organizacja pozarządowa w rozumieniu art. 3 ust. 2 Ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (dalej: ustawa o działalności pożytku publicznego),
  • podmiot, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego (czyli podmiot inny niż organizacja pozarządowa, który może prowadzić działalność pożytku publicznego) oraz
  • państwowa osoba prawna w rozumieniu Ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (chodzi tu m.in. o państwowe instytucje kultury)

— u których wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, może zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków FGŚP świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, w następstwie wystąpienia COVID-19, na zasadach określonych w art. 15g ust. 7 i 10 ustawy COVID-19.

Przepis ten w tym brzmieniu obowiązuje od 1 kwietnia 2020 r. W jego poprzedniej wersji prawo do świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy przysługiwało tylko przedsiębiorcom określonym w art. 4 ust. 1 lub 2 prawa przedsiębiorców. Pozwalało to domniemywać, że być może pojęcie przedsiębiorcy dałoby się rozumieć w szerszym znaczeniu. Trzeba pamiętać, że szersze rozumienie przedsiębiorcy oraz działalności gospodarczej przewidują przepisy o ochronie konkurencji i konsumentów, a także przepisy o pomocy publicznej.

Niestety, zmieniając ten przepis, dodano wymienione wyżej organizacje prowadzące działalność pożytku publicznego oraz państwowe osoby prawne, do których zalicza się m.in. państwowe instytucje kultury. Oznacza to, że założeniem ustawodawcy było traktowanie jako przedsiębiorców wyłącznie podmioty podlegające wpisaniu do CEIDG oraz do rejestru przedsiębiorców KRS. Samorządowe instytucje kultury nie pasują więc do żadnej z trzech wymienionych wyżej kategorii, a w konsekwencji nie przysługuje im świadczenie z art. 15g ustawy COVID-19.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 7 marca 2020 r. poz. 374; ost. zm. Dz.U. z 15 maja 2020 r. poz. 875)
  • Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 10 maja 2019 r. poz. 869; ost. zm. Dz.U. z 17 kwietnia 2020 r. poz. 695)
  • Ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. Dz.U. z 12 kwietnia 2019 r. poz. 688; ost. zm. Dz.U. z 21 lutego 2020 r. poz. 284)
  • Ustawa z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. Dz.U. z 12 lipca 2019 r. poz. 1292; ost. zm. Dz.U. z 13 marca 2020 r. poz. 424)