Pytanie

Ośrodek kultury zatrudnia instruktora kulturalno-oświatowego na ½ etatu, 5 razy w tygodniu po 4 dziennie, przy 20-godzinnej tygodniowej normie czasu pracy. Pracownik ukończył kurs dla wychowawców wypoczynku dzieci i młodzieży. Dyrektor ośrodka chce, aby podczas wakacji instruktor był wychowawcą na organizowanych przez ośrodek półkoloniach dla dzieci. Jako wychowawca pracowałby jednak 8 godzin dziennie.
Jak ustalić wynagrodzenie za pracę dla tego pracownika?
Jak potraktować dodatkowe 4 godziny dziennie?
Czy należy sporządzić aneks do umowy o pracę, czy lepiej sporządzić inną umowę, np. umowę-zlecenie?

Zawarcie z instruktorem kulturalno-oświatowym umowy-zlecenia na zajęcia z dziećmi podczas półkolonii może narazić dyrektora ośrodka kultury na zarzut obejścia przepisów prawa pracy. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest podpisanie na czas wakacji aneksu do umowy o pracę. Powinien on określać zasady świadczenia pracy i wynagrodzenie instruktora za zadania związane z wychowawstwem na półkoloniach.

Wyjaśnienie

Należy przyjąć, że pracownik, zatrudniony w instytucji kultury na stanowisku instruktora kulturalno-oświatowego, w okresie wakacji jako wychowawca dzieci wykonywałby te same czynności, które realizuje w ramach etatu. Z tego powodu umowa-zlecenie dla instruktora jako wychowawcy na półkoniach organizowanych przez ośrodek nie jest dobrym rozwiązaniem. Proszę pamiętać, że sądy stoją na stanowisku, że nie jest dopuszczalne, aby w tym samym czasie dana osoba świadczyła jednocześnie tę samą pracę na rzecz tego samego podmiotu w ramach stosunku pracy i umowy cywilnoprawnej.

W przypadku instruktora byłyby to czynności, które realizuje on na rzecz tej samej instytucji kultury w ramach stosunku pracy, czyli prowadzenie zajęć edukacyjno-opiekuńczych z dziećmi.

Zwracam uwagę, że zawierając ze swoim pracownikiem umowę cywilnoprawną, dyrektor instytucji kultury jako pracodawca powinien wykazać szczególną staranność, aby jej przedmiotem była praca innego rodzaju niż uzgodniona w umowie o pracę.

Sądy stoją na stanowisku, że zatrudnianie pracowników poza normalnym czasem pracy na podstawie umów cywilnoprawnych przy pracach tego samego rodzaju, co objęte stosunkiem pracy, stanowi obejście przepisów o czasie pracy w godzinach nadliczbowych oraz przepisów o ubezpieczeniach społecznych. Uznaje się bowiem, że świadczenie tej samej rodzajowo pracy co określona w umowie o pracę poza normalnym czasem pracy na podstawie umów cywilnoprawnych jest kontynuowaniem stosunku pracy w godzinach nadliczbowych.

Potwierdza to:

  • Sąd Najwyższy w wyroku z 30 czerwca 2000 r., sygn. akt II UKN 523/99, OSNP 2002/1/22,
  • Sąd Najwyższy w uchwale z 12 kwietnia 1994 r., sygn. akt I PZP 13/94, OSNP 1994/3/39,
  • a także Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 21 października 1994 r., sygn. akt III AUr 865/94, Pr. Pracy 1995/2/40.

Jeżeli w czasie wakacji pracownik będzie wykonywał swoje obowiązki przez 8 godzin, to najlepszym rozwiązaniem jest zawarcie do już istniejącej umowy o pracę aneksu w zakresie wymiaru czasu pracy, zajmowanego stanowiska i wynagrodzenia za pracę. Aneks ten będzie obowiązywał tylko podczas wakacji.

Wysokość wynagrodzenia za pracę instruktora powinna wynikać z regulaminu wynagradzania, który jest obowiązkowy w każdej instytucji kultury zatrudniającej co najmniej 20 pracowników (art. 772 § 1 kp), a w razie jego braku powinna mieścić się w granicach wynikających z Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 22 października 2015 r. w sprawie wynagradzania pracowników instytucji kultury.

Proszę pamiętać, że od 1 grudnia 2015 r. dyrektor ośrodka kultury ma pełną swobodę w określaniu wynagrodzeń swoich pracowników, ponieważ nie obowiązują już przepisy o minimalnym wynagrodzeniu zasadniczym pracowników instytucji kultury (1050 zł). Jest związany tylko przepisami powszechnie obowiązującymi, m.in. dotyczącymi płacy minimalnej, która w 2016 r. wynosi 1850 zł.

Gdyby jednak instytucja kultury nie zawarła z pracownikiem sugerowanego aneksu do umowy o pracę, to należy podkreślić, że nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych praca wykonywana przez zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, ponad ten niepełny wymiar, ale nieprzekraczająca norm czasu pracy (art. 151 § 1 kp).

W przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, instytucja kultury i pracownik powinny się porozumieć i zapisać w treści umowy o pracę, ile godzin ponad wymiar wskazany w umowie będzie mógł wykonywać pracownik, co spowoduje, że instytucja nie będzie mu wypłacała dodatków do wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 5 kp), np. strony umowy o pracę mogą ustalić, że praca ponad przeciętnie 15 godzin na tydzień ponad wymiar zawarty w umowie o pracę zobowiązuje instytucję kultury do wypłaty, oprócz normalnego wynagrodzenia, również dodatków jak za pracę w godzinach nadliczbowych.

Brak aneksu do umowy pracownika, o którym mowa w pytaniu, nie zamyka mu drogi sądowej o ustalenie zatrudnienia w wyższym wymiarze czas pracy (por. wyrok SN z 4 kwietnia 2014 r., sygn. akt I PK 249/13).

Podstawa prawna

  • Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz.U. z 4 listopada 2014 r. poz. 1502; ost. zm. Dz.U. z 29 października 2015 r. poz. 1735)
  • Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 22 października 2015 r. w sprawie wynagradzania pracowników instytucji kultury (Dz.U. z 4 listopada 2015 r. poz. 1798)