Pytanie

W muzeum znajduje się kilka eksponatów (skamielin), które zostały wypożyczone jeszcze za kadencji poprzednich dyrektorów. Od tamtej pory nikt się nimi nie interesuje.
Czy przy okazji inwentaryzacji można je zarchiwizować i uznać za własność muzeum, skoro upłynęło już kilkanaście lat i żadna instytucja o nie się nie upomina?

Nawet podczas inwentaryzacji nie można przyjąć na stan majątkowy eksponatów, które nie są własnością muzeum.

Wyjaśnienie

Eksponaty, które zostały wypożyczone muzeum, są środkami obcymi i to, że nikt się nimi nie interesuje, nie jest podstawą, aby je przywłaszczyć. Muzeum powinno przeanalizować dokumenty i odnaleźć właściciela eksponatów. Ze względu na upływ czasu na pewno nie jest to łatwe, ale muzeum powinno posiadać dokumenty związane z wypożyczeniem i przekazaniem eksponatów.

Zgodnie z przepisami, można zostać właścicielem rzeczy ruchomej w drodze zasiedzenia. Posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny (art. 174 § 1 Ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, dalej: kc). Przy czym posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (art. 336 kc). Termin posiadania wynosi w takim przypadku 3 lata, ale konieczny jest tu jeden bardzo istotny warunek: dobra wiara posiadacza (muzeum) powinna istnieć nie tylko w chwili nabycia, ale i przez cały trzyletni okres zasiedzenia.

Muzeum nie jest uprawnione do posiadania na własność wypożyczonych mu eksponatów, co obala jego dobra wiarę i powoduje, że nie może ono nabyć własności ruchomości (eksponatów) przez zasiedzenie.

Prawdopodobnie eksponaty-skamieliny były inwentaryzowane dotychczas jako środki obce i tak powinno pozostać do czasu odnalezienia właściciela i podjęcia przez niego decyzji, czy zażąda zwrotu eksponatów, czy też na przykład przekaże je muzeum.

Podstawa prawna

Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 22 marca 2016 r. poz. 380; ost. zm. Dz.U. z 30 grudnia 2016 r. poz. 2255)