Pytanie

W planie finansowym na 2012 r. biblioteka wykazała stratę bilansową netto do wysokości amortyzacji sukcesywnej środków trwałych. W trakcie roku okazało się, że osiągnęła wyższe przychody z tytułu kar za przetrzymane zbiory. Czy w takiej sytuacji biblioteka może pomniejszyć planowaną stratę i przeznaczyć te środki na pokrycie amortyzacji i wydatkować na prowadzoną modernizację w 2013 r.? Czy w tym przypadku potrzebna jest zgoda organizatora?

Instytucja kultury, także biblioteka, zobowiązana jest pokrywać koszty swojej działalności z uzyskanych przychodów, w tym dotacji czy dochodów z prowadzonej dodatkowej działalności gospodarczej (art. 28 ust. 1 ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, dalej: ustawa o działalności kulturalnej). Może się jednak zdarzyć, że instytucja kultury otrzyma nieprzewidziane przychody (np. z kar za przetrzymywane zbiory). Wtedy ma szanse na zrealizowanie dodatkowych zadań oraz zmniejszenia planowanej straty.

Wyjaśnienie

Zmiany w planie finansowym instytucji kultury są często niezbędne. Jednak ustawa o działalności kulturalnej nie normuje zasad dokonywania takich zmian i właśnie dlatego biblioteka powinna korzystać z zapisów w ustawie z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: ustawa o finansach publicznych).

Planowane koszty można zwiększyć tylko wtedy, gdy (art. 52 ust. 2 ustawy o finansach publicznych):

    

  • zrealizowane zostały przychody wyższe niż prognozowane,
  • zwiększenie kosztów nie spowoduje zwiększenia dotacji albo zwiększenia planowanego stanu zobowiązań.

Zmiana w zakresie przychodów i kosztów wymaga wprowadzenia zmian w planie finansowym (art. 52 ust. 3 ustawy o finansach publicznych).

Wpływy z tytułu kar za przetrzymywane zbiory w 2012 r. zwiększą zysk wykazywany w rachunku zysków i strat biblioteki, pod warunkiem że nie zostały przeznaczone na inne zadania statutowe biblioteki w bieżącym roku. Na rachunku bankowym biblioteki pozostaną środki pieniężne uzyskane z kar za przetrzymywanie zbiorów. Biblioteka wykaże je w bilansie. Są to środki wypracowane przez bibliotekę (dochody własne), które można przeznaczyć na finansowanie modernizacji w kolejnym roku.

Ważne, aby wydatki na modernizację ująć w planie finansowym na rok 2013. Na wydatki ze środków własnych nie jest potrzebna zgoda organizatora. Natomiast zgody organizatora wymagają zakupy inwestycyjne finansowane lub dofinansowywane z dotacji celowej.

Proszę zwrócić uwagę, że instytucje kultury, które stosowały przepisy art. 29 ustawy o działalności kulturalnej w brzmieniu obowiązującym do końca 2011 r., nie mogą zrównoważyć odpisów amortyzacyjnych od tych środków przychodami. Nie powinno to się jednak automatycznie przekładać na planowanie straty w kolejnych latach w wysokości amortyzacji tych środków.

Podstawy prawne

  • Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 16 kwietnia 2012 r. poz. 406)
  • Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 291, poz. 1707)