Pytanie

Czy instytucje kultury (ośrodki kultury, biblioteki), które nie prowadzą działalności gospodarczej a jedynie statutową, muszą ewidencjonować za pomocą kasy fiskalnej również przychód z tej działalności? Ośrodek kultury nie prowadzi działalności gospodarczej. Na dzień 1 stycznia 2013 r. posiadał łącznie przychód z działalności statutowej (nauka tańca, aerobik, wypożyczanie strojów, użyczanie pomieszczeń) 21 000 zł, przy czym 15 000 zł to przychód tylko z 2012 r., a 6000 zł to przychód z 2011 r. Czy ośrodek musi zarejestrować kasę?
Jaki przychód musi mieć instytucja kultury, aby zostać czynnym podatnikiem VAT?

W pierwszej kolejności trzeba mieć na uwadze, że zasadą jest, iż sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (oraz rolników ryczałtowych) powinna być ewidencjonowana za pomocą kasy rejestrującej (art. 111 ust. 1 Ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej: ustawa o VAT).
Po drugie — przez sprzedaż art. 2 pkt 22 ustawy o VAT rozumie odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Wyjaśnienie

Usługi nauki tańca, aerobiku, wypożyczania strojów czy najmu powierzchni ośrodek kultury świadczy w ramach działalności statutowej. Nie zmienia to faktu, że są to usługi, które świadczy (sprzedaje) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Tu należy dodać, że działalność ośrodka kultury jako usługodawcy jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT.

Jednak od zasady, że cała sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej powinna być ewidencjonowana za pomocą kasy rejestrującej, Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (dalej: rozporządzenie) wprowadza pewne wyjątki. Chodzi o zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej.

W sytuacji gdy ośrodek kultury w 2012 r. nie przekroczył kwoty obrotu ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej wysokości 20 000 zł, to w 2013 r. jest zwolniony z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej (§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia). Obrót domu kultury w 2012 r. wynosił zaś 15 000 zł. Obrotu z 2011 r. w ogóle nie bierze się w tej sytuacji pod uwagę.

Jednak, gdy ośrodek kultury w 2013 r. przekroczy kwotę 20 000 zł obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, to zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania straci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym ośrodek kultury przekroczył ten limit.

Natomiast co do obrotu, którego przekroczenie powoduje, że instytucja kultury powinna zostać czynnym podatnikiem VAT. Przede wszystkim trzeba pamiętać, że zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT).

Zatem instytucja kultury ma prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego do chwili przekroczenia obrotów w wysokości 150 000 zł. Przekroczenie obrotu ponad ten limit powoduje, że instytucja kultury zostaje czynnym podatnikiem VAT.

Tu należy dodać, że do kwoty uprawniającej do korzystania ze zwolnienia (150 000 zł) wlicza się jedynie sprzedaż opodatkowaną, bez sprzedaży zwolnionej. Jeśli więc instytucja kultury wykonuje zarówno czynności opodatkowane VAT, jak i zwolnione z tego podatku (przedmiotowo – np. usługi związane z kulturą, które w części podlegają zwolnieniu), to do limitu 150 000 zł liczy tylko obrót ze sprzedaży opodatkowanej.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054; ost. zm. Dz.U. z 9 stycznia 2013 r. poz. 35)
  • Rozporządzenie Ministra Finansów z 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. z 11 grudnia 2012 r. poz. 1382)