Pytanie

Czy gminny ośrodek kultury musi mieć radę programową?
Jeżeli nie, to czy w statucie może znaleźć się zapis, że może być powołana rada programowa?

Samorządowa instytucja kultury nie musi mieć rady programowej, ale statut może przewidywać powołanie takiego organu.

Wyjaśnienie

Instytucje kultury działają na podstawie aktu o ich utworzeniu oraz statutu nadanego przez organizatora. Statut zaś zawiera m.in. zapisy dotyczące organów zarządzających i doradczych oraz sposób ich powoływania (art. 13 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 Ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, dalej: ustawa o działalności kulturalnej).

Jedynym organem każdej instytucji kultury figurującym w samej ustawie o działalności kulturalnej jest jej dyrektor, który zgodnie z art. 17 ustawy o działalności kulturalnej zarządza instytucją i reprezentuje ją na zewnątrz. Inne organy, w tym doradcze, można przewidzieć w statucie instytucji kultury, określając ich nazwę, zakres kompetencji oraz sposób ich powoływania, ale też odwoływania. Może to być także np. rada programowa, jeżeli w tym przypadku są przesłanki powołania takiego organu.

Przy czym, art. 13 ust. 2 pkt 3 ustawy o działalności kulturalnej zawiera jedynie upoważnienie do określenia sposobu powoływania organów zarządzających i doradczych, nie stanowi zaś o obowiązku np. formułowania ściśle warunków, na jakich odbywać się będzie rekrutacja, czy wreszcie istotnych elementów, na jakich oparty będzie stosunek zatrudnienia (patrz: wyrok NSA z 9 lipca 2015 r., sygn. akt II OSK 1216/15).

O ile w przypadku gminnego ośrodka kultury w przepisach nie ma bezpośredniej wzmianki o radzie o charakterze doradczym, np. programowej, to inaczej jest w przypadku bibliotek i muzeów. Z art. 15 Ustawy z 27 czerwca 1997 r. wynika wprost, że przy bibliotece może działać rada biblioteczna lub inny organ o charakterze doradczym i opiniodawczym, na zasadach określonych w statucie. Natomiast w muzeach powołanie rady jest obowiązkowe. Tak stanowi art. 14 Ustawy z 21 listopada 1996 r. o muzeach (dalej: ustawa o muzeach), z którego wynika, że przy muzeum państwowym i samorządowym działa rada muzeum, której członków (od 5 do 15) powołuje organizator na 4-letnią kadencję.

Podstawa prawna

  • Ustawa z 21 listopada 1996 r. o muzeach (tekst jedn. Dz.U. z 15 lutego 2022 r. poz. 385)
  • Ustawa z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (tekst jedn. Dz.U. z 7 sierpnia 2019 r. poz. 1479)
  • Ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. Dz.U. z 7 lutego 2020 r. poz. 194; ost. zm. Dz.U. z 24 października 2019 r. poz. 2020)