Pytanie

Czy dwutygodniowy urlop pracownik powinien wykorzystać w 2020 r., czy może odebrać go w 2021 r. przed końcem września?

Pracownik może rozpocząć wykorzystywanie zaległego 14-dniowego urlopu wypoczynkowego z roku 2020 najpóźniej 30 września 2021 r.

Wyjaśnienie

Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego (art. 152 § 1 Ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dalej: kp).

Pracodawca ma zaś obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo (art. 161 kp).

Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części, jednak wówczas co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać minimum 14 kolejnych dni kalendarzowych (art. 162 kp).

Jeśli do końca 2020 r. pracownik nie wykorzystał urlopu za ten rok, to z dniem 1 stycznia 2021 r. urlop ten stanie się urlopem zaległym. Takiego urlopu — niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z planem urlopów, a w razie jego braku, po wspólnym ustaleniu terminu urlopu pracodawcy z pracownikiem — należy pracownikowi udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego; nie dotyczy to 4 dni urlopu na żądanie pracownika (art. 168 kp). Wobec tego zaległy urlop powinien się rozpocząć nie później niż 30 września.

Proszę pamiętać, że czterodniowy urlop na żądanie pracownika przysługuje jedynie na dany rok kalendarzowy, zaś w razie niewykorzystania urlopu na żądanie nie przechodzi on na następny rok jako urlop na żądanie, ale jako „zwykły” urlop zaległy.

Wniosek pracownika o udzielenie urlopu nie jest dla pracodawcy wiążący. Jednak pracodawca nie powinien narzucać pracownikowi terminu wykorzystania urlopu bieżącego, natomiast jest uprawniony do polecenia pracownikowi wykorzystania zaległego urlopu, niezależnie od jego zgody. Zatem decyzja pracodawcy co do terminu wykorzystania urlopu zaległego może być jednostronna.

Zwracam uwagę na przepis obowiązujący w trakcie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii z powodu COVID-19. W tym czasie pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik jest obowiązany taki urlop wykorzystać (art. 15gc Ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).

Bez względu na okoliczności pracodawca ponosi odpowiedzialność za nieudzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego (art. 282 § 1 pkt 2 kp), za co grozi mu kara grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.

Z orzecznictwa

Udzielenie na podstawie art. 168 kp urlopu wypoczynkowego za poprzednie lata w pierwszym kwartale następnego roku nie wymaga zgody pracownika także wówczas, gdy w tym samym czasie biegnie okres wypowiedzenia umowy o pracę.

Wyrok Sądu Najwyższego z 2 września 2003 r., sygn. akt I PK 403/02

Pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody.

Wyrok Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2006 r., sygn. akt I PK 124/ 05

Roszczenie o udzielenie urlopu wypoczynkowego przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stało się wymagalne (art. 291 § 1 kp), przy czym rozpoczęcie biegu tego terminu następuje bądź z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje (art. 161 kp), bądź najpóźniej z końcem pierwszego kwartału roku następnego, jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy (art. 168 kp).

Wyrok Sądu Najwyższego z 11 kwietnia 2001 r., sygn. akt I PKN 367/00

Podstawa prawna

  • Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst. jedn. Dz.U. z 30 lipca 2020 r. poz. 1320; ost. zm. Dz.U. z 27 grudnia 2018 r. poz. 2432)
  • Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst. jedn. Dz.U. z 20 października 2020 r. poz. 1842; ost. zm. Dz.U. z 28 listopada 2020 r. poz. 2112)